Không gian kiến trúc cảnh quan làng Cựu mang nét đặc trưng của làng truyền thống vùng đồng bằng Bắc Bộ. Cấu trúc làng bao gồm 3 không gian chính 

- Không gian ngoài làng: Được nhận diện thông qua hệ thống đồng ruộng

- Không gian vùng biên: Được xác định qua cổng làng và hệ thống ao làng

- Không gian trong làng: Là tổng hòa của không gian ở, không gian giao thông, và không gian cộng đồng

Không gian giao thông: Cấu trúc mạng lưới giao thông làng Cựu là cấu trúc hình xương cá, đặc trưng cấu trúc làng truyền thống vùng đồng bằng Bắc Bộ. Đường làng chính đóng vai trò là trục xương sống kết nối tất cả các không gian trong làng; các công trình công cộng truyền thống nằm tại các vị trí quan trọng về mặt hình thái hình học trên đường làng chính.  Cảnh quan đường làng chính và các ngõ xóm được lưu giữ với hình ảnh các bức tường thấp hai bên, thấp thoáng nhà chính (thường là nhà một tầng) và khuôn viên sân vườn phía trước, cửa nhà không mở trực tiếp ra ngõ. 

Không gian công cộng truyền thống bao gồm đình làng và giếng làng. 

Tổ hợp công trình đình làng kết hợp với cây cổ thụ và ao vẫn được lưu giữ. Khu vực mặt nước (khu vực ao sen)  phía trước vừa thể hiện quan niệm sống hài hòa với thiên nhiên, tạo vi khí hậu, vừa là yếu tố phong thủy cho các công trình. Cảnh quan truyền thống, hình ảnh đình soi bóng bên bờ ao, bên cạnh những cây cổ thụ um tùm vẫn tồn tại.

 

Tổ hợp cảnh quan đình làng, cây cổ thụ, ao sen làng Cựu

 

 

Giếng làng là nơi lưu giữ nguồn nước cho làng, có ý nghĩa cả về mặt sử dụng và phong thủy. Về mặt chức năng, đình làng và giếng làng là các không gian cộng đồng đa chức năng

 

Không gian ở tại làng Cựu phần lớn vẫn giữ nguyên các quan niệm xây dựng nhà truyền thống. Ngôi nhà chính quay về phía Nam, được bao xung quanh bởi khuôn viên sân vườn. Nhà chính và nhà phụ tách biệt. Cửa nhà không mở trực tiếp ra đường, việc tiếp cận nhà chính từ đường thông qua khoảng không gian đệm (có thể là sân, hiên, hoặc lối đi giữa nhà).

   

Không gian làng Cựu – không gian truyền thống làng quê đồng bằng Bắc Bộ

Hệ thống ngõ xóm trong làng Cựu bao gồm các ngõ có chiều rộng khoảng 2m, các ngõ phía Bắc đường làng chính có chiều dài đồng đều - khoảng 100m, các ngõ phía Nam có chiều dài từ 15m – 130m. 

Không gian cảnh quan tuyến ngõ xóm được nhận diện thông qua vật liệu lát ngõ, hệ thống rãnh thoát nước, ranh giới giữa khuôn viên nhà và không gian ngõ, tỷ lệ giữa chiều rộng ngõ và bình diện đứng 2 bên (tường rào), không gian kết thúc tuyến ngõ 

Vật liệu:

Vật liệu lát ngõ trong làng Cựu đặc trưng là đá xanh, gạch đỏ. Trong làng tồn tại  2 ngõ lát đá xanh; 2 ngõ lát nửa đá, nửa gạch; 1 ngõ lát gạch toàn bộ.

 

Sự đa dạng trong vật liệu lát ngõ làng Cựu

 

Theo phỏng vấn người dân trong làng, vật liệu lát ngõ đại diện cho khả năng tài chính và sự đóng góp của người dân. Khi làm ngõ, những ngõ nào người dân góp nhiều tiền thì được lát đá, những ngõ nào dân góp ít tiền thì lát gạch. Những ngõ lát hai loại vật liệu là do một bên người dân đóng góp tiền nhiều và đóng trước thì lát đá, một bên dân đóng góp ít tiền hoặc đóng chậm thì lát gạch. 

 

Làng Cựu được bao bọc xung quanh bởi hệ thống đồng ruộng. Cảnh quan đồng ruộng là cảnh quan tiêu biểu; cánh đồng xanh mướt khi lúa non, vàng ươm vào mùa gặt, thấp thoáng người trên cánh đồng, là những hình ảnh rất quen thuộc, làm nổi bật nên khung cảnh yên bình của ngôi làng. Về mặt chức năng, ruộng vẫn là nơi đảm bảo cho sự tồn tại của làng Cựu với việc cung cấp thực phẩm và tạo công ăn việc làm cho người dân

 

 

Hệ thống mặt nước trong làng Cựu

 

Ao làng là một nhân tố quan trọng cấu thành nên không gian vùng biên làng Cựu, là lớp bảo vệ cho không gian cư trú của làng. Mặt nước  có diện tích 2,06 ha, chiếm 18,56% tổng diện tích đất thôn Cựu. Các ao bao xung quanh đóng vai trò lớn trong việc điều hòa khí hậu, thu gom nước, tạo cảnh quan làng.

 

Không gian cảnh quan ao làng