Danh nhân:
Trạng Sấm - Nguyễn Tiến Năng (925 - 990): Ông là tổ nghề trống Đọi Tam ở thôn Đọi Tam, xã Đọi Sơn (nay thuộc xã Tiên Sơn), thị xã Duy Tiên. Tương truyền có hai anh em họ Nguyễn, người anh là Nguyễn Tiến Năng, người em là Nguyễn (Đức) Đạt nghề vốn làm bưng trống khi đi qua Đọi Tam thấy vùng chân núi Đọi có nhiều cây mít đẹp, gỗ vàng ươm không bị mọt nên quyết định chọn nơi đây làm chốn định cư để hành nghề và truyền nghề làm trống cho dân làng nơi đây. Một hôm, dân Đọi Tam nghe tin vua Lê Đại Hành sửa soạn về đây cày ruộng tịch điền khuyến nông, ông Năng tự tay cùng em làm một quả trống đặc biệt để đón vua. Cây mít già tốt nhất, hai tấm da trâu to đẹp nhất được thuộc thật kỳ công. Chiếc trống được hoàn thành mùa xuân 987. Tiếng vang như tiếng sấm, nên đời sau gọi ông là Trạng Sấm. Ông được nhân dân Đọi Tam tôn là tổ nghề - Thành hoàng làng.
Theo nhiều tài liệu trích dẫn, tên tổ nghề trống Đọi Tam là Trạng Sấm – Nguyễn Đức Năng. Tuy nhiên, qua kết quả khảo sát tấm bia mộ trong lăng tổ nghề dưới chân núi Long Đọi Sơn (tấm bia có niên đại hàng trăm năm), thì tên khắc trên bia mộ là Nguyễn Tiến Năng.
Ảnh chụp bia mộ trong lăng tổ nghề
Bản dập chữ trên bia mộ (Tên cụ tổ nghề)
Lễ hội
Dân làng Đọi Tam hàng năm đều long trọng tổ chức lễ hội làng vào đầu xuân và lễ giỗ tổ nghề.
Trong xã Đọi Sơn có Di sản phi vật thể Quốc gia: Lễ hội tịch điền Đọi Sơn.
Lê hội Tịch điền Đọi Sơn:
Lễ hội Tịch điền được diễn ra 3 ngày từ mùng 5 đến mùng 7 tháng giêng âm lịch, tại khu vực chùa Đọi Sơn, xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên. Lễ hội gồm 2 phần:
- Phần lễ sẽ có các nghi thức: Lễ cáo yết, Lễ rước nước, Lễ Sái tịnh, Lễ cầu an, Lễ rước kiệu, Lễ Tịch điền...
- Phần hội sẽ bao gồm các hoạt động sôi nổi: Hội thi vẽ và trang trí trâu, tổ chức các trò chơi dân gian (đánh đu, bịt mắt bắt dê, đi cầu khỉ, bịt mắt đập niêu, chọi gà, vật cầu), thi làm bánh dầy của các dòng họ làng Đọi Tam; thi kéo co; giải Vật Tịch điền huyện Duy Tiên mở rộng.
Lễ hội này được khôi phục khoảng 12 năm nay, với mong muốn cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, khuyến khích người dân chăm chỉ làm ăn trên chính đồng đất quê hương, để có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Diễn họa Vua đi cày trong Lễ hội Tịnh điền
Các cô gái gieo hạt sau những đường cày thẳng tắp
Màn múa rồng sôi động mở màn cho lễ hội
Hội chùa Long Đọi: được tổ chức vào ngày 21 tháng 3 âm lịch hàng năm. Nơi đây thờ Phật, thờ Vua Lê Đại Hành, Nguyên phi Ỷ Lan và vua Lê Thánh Tông.
Ẩm thực, sản vật đặc thù
Bánh dầy được người dân tổ chức thi làm trong các lễ hội. Đây là một món ăn chay được làm từ gạo nếp và nhân đỗ xanh. Bột bánh được giã nhuyễn tạo nên mềm min, dẻo dai của chiếc bánh.
