Tổng hợp giá trị di sản làng Phù Lãng
Làng Phù Lãng là nơi còn lưu giữ được nghề làm gốm nung bằng củi kiểu truyền thống độc nhất ở vùng Đồng bằng sông Hồng. Làng vẫn còn duy trì nghề với số đông hộ gia đình tham gia. Các sản phẩm nghề vừa có tính truyền thống, vừa có sự sáng tạo với nhiều mẫu mã mới để thích nghi với nhu cầu của cuộc sống.
Sự sống động của làng nghề Phù Lãng là hiếm thấy ở các làng nghề truyền thống, cảnh quan đường làng tràn ngập hình ảnh về gốm, người làm gốm, lò gốm đang nung, củi phơi. Màu sắc ấm cúng của các sản phẩm gốm, nhà nhà làm nghề cần mẫn nặn, vẽ tạo nên một không khí làng nghề thật đẹp. Vẻ đẹp của gốm Phù Lãng đã được nhiều người biết đến, đã có lác đác du khách đến thăm, mê mải chiêm ngưỡng vẻ đẹp của làng, của nghề.
Làng nghề gốm Phủ lãng còn giữ được cấu trúc của làng truyền thống, tiêu biểu cho một làng nghề nằm ven sông. Các con đường đi bộ dọc làng, hai bên là nhà ở, có dãy nhà hướng ra phía sông Cầu “ nước chảy lơ thơ”, có bến sông để thuật tiện buôn bán. Làng còn giữ được các công trình kiến trúc tiêu biểu của làng truyền thống như chùa, đình, chợ, một số nhà cổ…
Cảnh quan của làng thật đẹp, vẫn còn có đồng ruộng bao quanh, có bờ đê, có các thôn trên đồi cao ngắm nhìn ra sông Cầu, có những con đường bộ ven bờ sông. Có ao, giếng chùa, cây cổ thụ. Cảnh quan kiến trúc, đồi núi, lũy tre hòa quyện với cản quan làng nghề tạo thành các không gian cảnh quan đa dạng, đặc sắc hiếm thấy.
Làng Phù Lãng nằm trong khu vực có di sản phi vật thể Quan họ, các phong tục tập quán của cộng đồng còn được giữ gìn.
Xét về mọi tiêu chí của việc phát triển mô hình Làng nghề - Du lịch truyền thống, đây là một trong những làng đạt được tiêu chí cao nhất. Rất cần sự quan tâm của chính quyền các cấp để gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa của làng, thông qua việc xây dựng mô hình Làng du lịch.
Thách thức trong phát triển
Điều cần thiết nhất là cải tạo hạ tầng để kết nối tốt hơn từ QL18 vào làng, kết nối qua sông Cầu để du khách thuận lợi hơn khi đến với làng.
Các ao làng bên trong cũng cần nhanh chóng cải tạo, tránh để ô nhiễm. Cải tạo và gìn giữ cảnh quan ven sông Cầu.
Cần nhanh chóng xây dựng mô hình làng du lịch để hỗ trợ thêm cho sự phát triển của nghề gốm. Đổi mới các sản phẩm gốm để tiết kiệm tài nguyên đất.
PGS.TS. Phạm Hùng Cường
